پاکسازی دستگاه گوارش
نویسنده : دکتر مارک بابز
امروزه همه‌جا واژه “پاکسازی” بسیار شنیده می‌شود. بسیار شبیه به کلماتی همچون “طبیعی” و “ارگانیک”، در مورد ان در بازار و تبلیغات زیاد صحبت می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده مکمل، وبلاگ‌ها، مجلات و افراد مشهور از مزایای پاکسازی صحبت می‌کنند تا مخاطبین را به سمت خود جلب کنند.
آن‌ها مدعی هستند، پاکسازی بدن می‌تواند باعث بهبود انرژی، سم‌زدایی، بهبود خلق‌وخوی و حتی کاهش وزن شود.
آیا پاکسازی بدن یک شیوه درمانی مفید است که باید بخشی از رژیم غذایی افراد باشد؟ مانند بردن ماشین به نزد یک مکانیک برای تنظیم و تعمیر سالانه و یا فقط حیله‌ای است برای فروش مکمل‌ها، داروها و توصیه‌های پزشکی؟
چرا باید به پاکسازی بدن پرداخت؟
زمانی که در اثر رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت، استرس، کمبود خواب یا عوامل محیطی، باکتری‌های ” خوب” و “بد” دستگاه گوارش از تعادل خارج می‌شوند، فرایند پاکسازی می‌تواند برای ترمیم مجدد میکروبیوم روده و سلامت آن‌ها نقش مهمی ایفا کند.
اگر شما از گاز، نفخ، سوزش معده، یبوست، شل شدگی مدفوع، مه مغزی، درد مفاصل، سیستم ایمنی ضعیف، اگزما، پسوریازیس، خستگی و یا سایر ناراحتی‌های گوارشی رنج می‌برید، پاکسازی روده بزرگ یا سیستم گوارشی می‌تواند اثر درمانی بسیار مفیدی برای شما داشته باشد.
قانون شماره ۱: هرگز برنامه پاکسازی بدن را به‌منظور کاهش وزن انجام ندهید. در اکثر موارد کاهش وزن ناشی از برنامه‌های پاکسازی به خاطر کاهش حجم آب بدن، عضلات و کربوهیدرات‌های ذخیره‌شده در ماهیچه‌ها رخ می‌دهد. بااین‌حال، شما هرگز نباید پاکسازی را به‌منظور کاهش وزن درنظر بگیرید.
باوجود ادعاهای بسیاری که در خصوص کاهش وزن با مصرف محصولات پاکسازی کننده عنوان می‌شود، کاهش وزنی که در اثر مصرف این محصولات ایجاد می‌شود مطلوب نخواهد بود، چراکه درواقع این کاهش وزن مربوط به آب، حجم عضلات و گلیکوژن (کربوهیدرات ذخیره‌شده در عضلات) می‌شود. پس سعی نکنید دوستان خود را به خاطر این کاهش وزن تحت تأثیر قرار دهید. هدف از پاکسازی دستگاه گوارش باید بهبود عملکرد دستگاه گوارش و روده‌ها باشد، به همین سادگی…..
درواقع، فرایند پاکسازی از هزاران سال قبل در فرهنگ‌های مختلف جهان باهدف حمایت از سلامتی دستگاه گوارش وجود داشته است. دستگاه گوارش شما، پایه و اساس سلامت کلی شما محسوب می‌شود و ارتباط تنگاتنگی با سیستم ایمنی، فرایندهای سم‌زدایی، التهابات و غیره دارد. حال چگونه باید پاکسازی بدن را انجام داد؟
پاکسازی روده چیست؟
زمانی که صحبت از پاکسازی روده‌ها به میان می‌آید، دو روش مرسوم به ذهن می‌رسد: ۱- شستشوی روده بزرگ یا کولون. ۲- استفاده از مکمل‌ها و داروهای گیاهی جهت پاکسازی روده‌ها.
در روشش شستشوی کولون یک کاتتر از طریق مقعد وارد روده بزرگ می‌شود و ان را شست‌وشو می‌دهد تا از سلول‌های مرده، ترشحات مخاطی، سموم انباشته‌شده و باقی‌مانده غذاها پاک گردد. پزشکانی که از این روش استفاده می‌کنند بر این باورند که بدن ما مدام در معرض سموم و مواد مضر بیش‌ازحد قرار دارد، بدن نمی‌تواند تمامی این سموم و مواد زائد را به‌تنهایی دفع کند، مگر آنکه از روده‌ها پشتیبانی شود تا بتواند مواد زائد را دفع کنند.
اما در بسیاری از اوقات، برای پاکسازی روده‌ها، فقط باید رژیم غذایی خود را اصلاح کنید.
در حال حاضر، شواهد علمی کافی برای تأیید ارتقا سلامت روده‌ها توسط روش شستشوی کولون وجود ندارد. البته این روش در برخی از بیماری‌های خاص بسیار مفید خواهد بود، اما مهم است که این روش درمانی توسط پزشک و در مراکز درمانی معتبر صورت بپذیرد تا از عوارض احتمالی ناخواسته جلوگیری به عمل آید.
گزینه بعدی برای پاکسازی روده‌ها، مکمل‌ها هستند. مکمل‌های زیادی با ترکیبات مختلف برای پاکسازی روده‌ها در دسترس هستند، در آن‌ها از ترکیباتی همچون: مسهل‌ها برای پاکسازی روده، آنزیم‌ها برای هضم بهتر مواد غذایی و گیاهان دارویی برای کاهش سطح التهاب روده‌ها، بهره گرفته می‌شود. این مکمل‌ها را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه نمود. (البته در ایران همه این مکمل‌ها در دسترس نمی‌باشد، مترجم).
سؤالی که اغلب توسط بیماران از من پرسیده می‌شود این است: آیا واقعاً این مکمل‌ها کار می‌کنند؟ درحالی‌که این ترکیبات می‌توانند برای شما مزیت‌های زیادی داشته باشند، اما آن‌ها ریشه مشکلات گوارشی شمارا هدف قرار نمی‌دهند. در اکثر موارد آنچه نیاز به پاکسازی دارد درواقع رژیم غذایی شما است، که به تبع ان در دراز مدات روده‌های شما نیز پاکسازی خواهند شد.
ابتدا با حذف غذاهای ناسالم از رژیم غذایی خود آغاز کنید.
در بسیاری از افراد، رژیم غذایی عامل اختلالات گوارشی آن‌ها محسوب می‌شود. درواقع غذایی که شما می‌خورید شالوده سلامتی دستگاه گوارش شمار را می‌سازد. غذایی که می‌خورید مانند اجرهای ساختمانی، سلامتی روده های شما تعیین می‌کند. اگر شما غذاهایی را مصرف کنید که با سیستم گوارشی شما سازگاری نداشته باشند، باکتری‌های مضر دستگاه گوارش افزایش‌یافته، روده‌ها دچار التهاب شده و درنهایت سلامت بافت‌های دستگاه گوارش شما در معرض خطر قرار می‌گیرد.
قبل از اینکه ترکیبات مغذی برای تقویت و پاکسازی روده‌ها را در اینجا معرفی کنیم، بهتر است ابتدا موادی را که باید از رژیم غذایی شما حذف گردند، معرفی شوند. به مدت ۴ هفته، شما باید شکر، قهوه، الکل و کربوهیدرات‌های بدون یاخته را از رژیم غذایی خود حذف کنید. (اگر در خصوص گزینه آخر اطلاعاتی ندارید، در ادامه مقاله توضیح خواهم داد…)
۱- قهوه
قهوه و کافئین می‌تواند پوشش غشاء مخاطی معده و روده شمارا تحریک کرده و باعث آسیب‌دیدگی و التهاب بافت‌های آن‌ها شود. به مدت ۴ هفته از مصرف قهوه، چای سیاه و شکلات خودداری کنید. (چای سبز اشکالی ندارد).
۲- شکر
باکتری‌های مضر روده و مخمرها از قندهای ساده تغذیه می‌کنند. به‌طور متوسط افراد در سال حدود ۷۳ کیلوگرم شکر مصرف می‌کنند. درواقع یکی از علل اصلی عملکرد ضعیف دستگاه گوارش، مصرف قندهای ساده است. قندهای ساده در بسیاری از غذاها مانند، غذاهای فراوری‌شده، نان‌ها، غلات، حبوبات، تنقلات و میان وعده‌ها به‌صورت پنهانی حضور دارند. به مدت ۴ هفته از مصرف این غذا خودداری نمایید.
۳- الکل
الکل می‌تواند غشاء مخاطی دستگاه گوارش را تحریک کند، همچنین قندهای ساده آن زمینه تکثیر باکتری‌های مضر و مخمرها را افزایش خواهد داد. به مدت چهار هفته از مصرف هرگونه الکلی خودداری نمایید.
۴- حذف کربوهیدرات‌های بدون یاخته
کربوهیدرات‌های بدون یاخته به طور معمول در طبیعت یافت نمی‌شوند، آن‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که گلوکز و یا قند طبیعی از درون سلول‌ها و ساختارهای سلولی خارج می‌شود. مانند زمانی که گندم تبدیل به آرد می‌شود. غلات و حبوبات فراوری شده، کیک‌ها، اردها، انواع نان‌ها، شرینی ها و نوشیدنی‌های انرژی زا همگی حاوی کربوهیدرات‌های بدون یاخته هستند. (در مقابل، کربوهیدرات‌های یاخته دار، کربوهیدرات‌هایی هستند که گلوکز موجود در آن‌ها دست نخورده و در فیبرهای سلولی باقی مانده است مانند، ریشه گیاهان، سبزیجات، میوه‌ها و تقریبا تمام غذاهای کامل و دست نخورده).
باکتری‌های مضر دستگاه گوارش، هنگام مصرف کربوهیدرات‌های بدون یاخته، رشد بیشتری خواهند داشت. چراکه قند موجود این نوع کربوهیدرات‌ها خیلی سریع‌تر از سایر کربوهیدرات‌ها به درون روده‌ها ازاد می شود. کسانی که از گاز، نفخ و یا دیگر مسائل گوارشی رنج می‌برند، با مصرف کربوهیدرات‌های بدون یاخته، مشکلاتشان بدتر می‌شود. متأسفانه، پودر نارگیل و بادام نیز جزء کربوهیدرات‌های بدون یاخته محسوب می‌گردند. نگران نباشید، پس‌ازآنکه دستگاه گوارش خود را پاکسازی کردید، می‌توانید دوباره گاها آن‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه نمایید.
حالا نوبت اضافه کردن مواد غذایی مفید است.
حذف کردن مواردی که در بالا ذکر شد، گام بسیار مهمی در پاکسازی روده‌ها محسوب می‌شود. پس از آن شما باید غشاء مخاطی ملتهب روده‌های خود را تسکین داده و از موادی استفاده نمایید که توازن باکتری‌های مفید دستگاه گوارش شمارا بازسازی نمایند.
اجازه دهید مواد مفیدی را که در پاکسازی روده‌های شما مؤثر هستند، معرفی کنم:
۱- مواد غذایی ضدالتهابی
داروهای گیاهی ضدالتهابی موادی هستند که به‌صورت یک‌لایه بر روی غشای مخاطی دستگاه گوارشی شما قرارگرفته و باعث تسکین التهاب در سراسر ان می‌شوند. همچنین این انها حساسیت دستگاه گوارش را نسبت به اسید معده کاهش می‌دهند، بروز اسپاسم های (گرفتگی) عضلانی دستگاه گوارش نیز کاهش می‌یابد.
برخی از این مواد ضدالتهابی عبارت‌اند از: جوی خام، موز سبز و بذر کتان. در صبحانه، ناهار یا شام مقداری از آن‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. اگر شما نیاز دارید که از دستگاه گوارش خود حمایت بیشتری به عمل‌آورید، می‌توانید از گیاهانی همچون: گل ختمی، نارون قرمز و شیرین‌بیان استفاده نمایید، اثر آن‌ها در کاهش التهاب و کاهش تحریک دستگاه گوارش شما فوق‌العاده است. روزانه ۲ الی ۳ بار از این مواد، بافاصله از وعده‌های غذایی خود استفاده نمایید.
۲- پروبیوتیک ها
حجم زیادی از مدفوع شما را باکتری‌ها تشکیل می‌دهند. اگر از اختلالات مربوط به دستگاه گوارش رنج می‌برید، باید باکتری‌های مفید پروبیوتیک دستگاه گوارش و روده‌های خود را افزایش دهید، آن‌ها رابطه همزیستی بسیار مهمی با بدن شما دارند، در تولید ویتامین‌ها و مواد معدنی و سالم نگه‌داشتن روده‌های شما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
به‌منظور پاکسازی روده‌ها لازم است، مکمل‌های پروبیوتیک (حداقل ۱۰۰ میلیارد باکتری در هر کپسول) را به رژیم غذایی خود اضافه نمایید. برای دست‌یابی به دوز درمانی و دیدن نتیجه درمان در کوتاه‌مدت، ۲ الی ۳ کپسول پروبیوتیک را به مدت ۴ هفته مصرف نمایید.
مطمئن شوید در رژیم غذایی شما غذایی‌هایی که به‌صورت طبیعی تخمیر می‌شوند مانند، ماست ساده، کفیر، کلم ترش و کیمچی، سس تاماری وجود داشته باشد. سرکه‌ای که به‌صورت طبیعی تخمیر شده است برای سلامتی و بازسازی روده‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. (توجه داشته باشید برای کسانی که نمی‌توانند لبنیات را به‌راحتی تحمل کنند، کلم ترش بهترین گزینه است.)
۳- فیبرها
فیبرها نقش بسیار مهمی در سلامتی روده‌ها ایفا می‌کنند. امروزه رژیم غذایی آمریکایی‌ها تنها حاوی ۸ الی ۱۰ گرم فیبر در روز است، در مقایسه با میزان مصرف فیبر اجداد ما که روزانه ۴۰ الی ۵۰ گرم فیبر مصرف می‌کردند، این مقدار مصرف فیبر، بسیار کم است. مصرف کربوهیدرات‌های یاخته‌دار به شما کمک می‌کند مصرف فیبر خود را افزایش دهید. ریشه سبزی‌ها، غده‌ها، سبزی‌ها، سبزی‌های دارای برگ سبز و مصرف متعادل میوه‌ها، به میزان چشمگیری مصرف فیبر شما را افزایش خواهد داد، فیبرها از میکروفلور روده‌ی شما پشتیبانی خواهند کرد.
۴- ورزش
درنهایت، تحرک و ورزش. تحرک داشتن یک راه طبیعی برای افزایش حرکت روده‌ها محسوب می‌شود. ورزش و تحرک، اکسیژن‌رسانی روده‌های شما را افزایش می‌دهد، درنتیجه باکتری‌های مضر سرکوب خواهند شد. فعالیت‌هایی همچون پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری، تمرین با وزنه، رقص و یا فعالیت‌های دیگری که به شما لذت و شادی می‌دهند را به برنامه زندگی خود اضافه کنید تا سلامتی روده‌های شما برای درازمدت تضمین گردد.
پاکسازی روده‌ها با مکمل‌های عجیب‌وغریب و یا روش‌های تهاجمی به‌احتمال‌زیاد مشکلات گوارشی شما را به‌صورت ریشه‌ای حل نخواهند کرد. آنچه می‌خورید (و آنچه نباید بخورید) بزرگ‌ترین نقش را در حفظ و سلامتی روده‌های شما ایفا خواهد نمود.
این اصول را به خاطر بسپارید: قند، شکر، کافئین، الکل و کربوهیدرات بدون یاخته را حذف کنید، سپس غذاهای ضدالتهابی و گیاهان تسکین‌دهنده را به همراه پروبیوتیکها به رژیم غذایی خود اضافه کنید، به‌زودی سلامتی دستگاه گوارش شما بازسازی خواهد شد و سطح انرژی شما نیز افزایش خواهد یافت.
نویسنده:دکتر مارک بابز
ترجمه: مهدی مسعودناصری
